Hoe werkt KPN teletolk eigenlijk? Video in NGT.
In een groot kantoorpand in Bilthoven hangt op één van de deuren een bordje: tolkcentrum. Achter deze deur zorgen gebarentolken er dagelijks voor dat dove en slechthorende mensen kunnen bellen met horende mensen. Hoe? Een kijkje op de werkvloer van de tekst- en beeldbemiddelingsdienst KPN Teletolk. Telefonie is in onze maatschappij niet weg te denken. Veel alledaagse dingen doe je het snelst telefonisch: een afspraak maken met de huisarts, een vraag stellen aan de Belastingdienst of je kind voor 8 uur ‘s ochtends ziek melden op school. Voor doven en slechthorenden is dit niet zo vanzelfsprekend. Via reguliere telefonie kunnen zij hun gesprekspartners immers niet verstaan.
Daarom werd in de jaren ‘80 door de PTT (voorloper van het huidige KPN) een teksttelefoonservice opgericht. Hiermee konden dove personen bellen met horenden. Een operator zette de gesproken woorden om in getypte tekst en omgekeerd. De tarieven waren echter hoog en ook was de dienst alleen overdag te gebruiken. Vanaf de jaren ‘90 ontwikkelde de teksttelefoonservice zich langzaam tot een professionele dienst, met tarieven die gelijk zijn aan die van de reguliere telefonie. Sinds 2013 is het niet alleen mogelijk om via tekst te communiceren, maar ook via een beeldverbinding in de Nederlandse Gebarentaal. Vanaf dat moment heet de dienst KPN Teletolk.
In het tolkcentrum van KPN Teletolk in Bilthoven zitten zeven dagen per week, van 7.00 tot 20.00 uur, tolken Nederlandse Gebarentaal klaar om telefoongesprekken tussen dove en horende personen mogelijk te maken. Eén van hen is Rosemarie. Rosemarie werkt al zeventien jaar als tolk gebarentaal, waarvan zes jaar bij KPN Teletolk. ‘Ik ben er vanaf het begin bij betrokken’, vertelt Rosemarie op haar werkplek in Bilthoven. ‘Teletolken is heel afwisselend werk; geen gesprek is hetzelfde en we werken zowel met tekst als met beeld. Daarnaast is het ook heel zinvol wat we doen. KPN Teletolk zorgt ervoor dat dove en slechthorende mensen zelfstandig, in hun eigen taal, kunnen bellen met bedrijven en instanties.’
Toch gebeurt het nog regelmatig dat organisaties niet mee willen werken. ‘Sommige instellingen willen de dove beller niet te woord staan vanwege de privacywet’, legt Rosemarie uit. ‘De tolk gebarentaal die het gesprek vertaalt wordt dan gezien als een onbekende derde partij, die namens de dove persoon belt. KPN Teletolk is echter een door de overheid gefinancierde bemiddelingsdienst die er juist voor bedoeld is dat doven en slechthorenden zelf telefonisch hun zaken regelen.’ Organisaties die KPN Teletolk niet kennen, vragen in dit soort gevallen vaak of een familielid niet even namens de dove persoon kan bellen. Tenenkrommend vindt Rosemarie dat. ‘Hiermee wordt de dove beller alsnog afhankelijk gemaakt.’
Gelukkig overheersen de positieve telefoongesprekken, zoals die ene keer dat een dove jongen via KPN Teletolk met zijn oma kon bellen. ‘Het mooiste is als de horende persoon aan de andere kant van de lijn de dove beller in zijn waarde laat. Die gesprekken verlopen het soepelst, precies zoals het hoort te zijn.’
In de dagelijkse praktijk komt het vaker voor dat mensen niet weten wat KPN Teletolk is. Dit overkwam ook Ahmed Alchalgie, store manager van een bekend kledingmerk. Terwijl hij aan het werk was in de winkel, kreeg Ahmed via KPN Teletolk een telefoontje van een dove klant. ‘Ik wist eerst niet precies wie of wat ik aan de lijn had,’ vertelt Ahmed. ‘Maar daarna werd netjes toegelicht dat ik werd gebeld door iemand die doof of slechthorend is, en dat een gebarentolk namens deze persoon zou spreken. Dat vond ik heel bijzonder.’ De beller wilde weten of een bepaalde broek nog in zijn maat beschikbaar was. Vlak voor sluitingstijd kwam hij naar de winkel om de broek op te halen. ‘Sindsdien is hij een vaste klant’, vertelt Ahmed. ‘Dat ene telefoontje via KPN Teletolk heeft een brug geslagen. Ik vind het geweldig dat deze technologie het mogelijk maakt voor dove mensen om te telefoneren zoals ieder ander. Een dienst als KPN Teletolk zou veel meer bekendheid moeten krijgen.’
